امروزه دگرگونی های شگرفی در زمینه فناوری اطلاعات در حوزه فعالیت های مالی و حسابداری رخ داده و بکارگیری آن بسیار فراگیر گردیده است. از این رو بکارگیری XBRL رو به رشد است. هدف این پژوهش بررسی اثرات بکارگیری زبان گزارشگری مالی قابل توسعه (XBRL) بر گزارشگری مالی شرکت های ایرانی می باشد. در ﭘﮋوهش حاضر کلیه مدیران شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، اساتید دانشگاه ها و حسابدران رسمی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران در حیطه جامعه آماری می باشند. تعداد نمونه پژوهش بر اساس روش کوکران انتخاب شده و پرسش نامه ای شامل 25 سوال اسنتباطی و هفت سوال توصیفی از پر سش شوندگان پرسیده شد. بعد از جمع آوری داده ها از روش کای-دو همبستگی رتبه جهت بررسی ارتباط  XBRL با شاخص های مورد پژوهش استفاده گردید.بیشترین ارتباط معنی دار از میان شاخص ها، بین XBRL و شاخص زمان دسترسی به اطلاعات بود. با توجه به نتایج این تحقیق، XBRL میتواند باعث بالابردن قدرت برنامه ریزی مدیران، بالا بردن سرعت انجام کارها، دسترسی سریع به اطلاعات و کاهش هزینه نهایی گزارش های مالی گردد.

امروزه با مطرح شدن پدیده جهانی شدن، رقابت و پیشرفت های تکنولوژیک، شرکت ها به سمت بین المللی شدن پیش می روند و محیط های تجاری پیچیده تر شده و فرصت های سرمایه گذاری جدیدی به وجود می آیند که برای استفاده از این فرصت ها، سرمایه گذاران نیازمند اطلاعات کافی درباره شرکت ها هستند. در راستای پاسخگویی به نیاز اطلاعاتی فوق، علاوه بر افشای اطلاعات بر طبق الزامات گزارشگری تجاری، افشای داوطلبانه اطلاعات توسط شرکت از اهمیت بالایی برخوردار شده و به عنوان یک مزیت رقابتی مطرح می شود.در این مقاله سعی شده است، با مطرح کردن عدم تقارن اطلاعات بین مدیریت و سرمایه گذاران، دلایل ایجاد شکاف ارزش بررسی شده و زبان گزارشگری تجاری قابل توسعه (XBRL) و زبان گزارشگری اطمینان بخش قابل توسعه(XARL)  به طور کامل تشریح گردیده و نهایتا اثرات احتمالی افشای داوطلبانه اطلاعات بیان می گردد. هدف مقاله، این است که با معرفی ابعاد مختلف افشای داوطلبانه اطلاعات، به اهمیت آن در برقراری روابط مناسب بین مدیریت و سرمایه گذاران و کاهش عدم تقارن اطلاعات بین دو گروه فوق، پرداخته شود.

زمینه: امروزه زبان گزارشگری مالی توسعه پذیر، به عنوان ابزاری کارا، در تهیه و ارائه صورت های مالی به کار می رود. پژوهش حاضر به بررسی نقش به کارگیری زبان گزارشگری مالی توسعه پذیر ( XBRL ) توسط شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، در رعایت اخلاق حرفه ای می پردازد. روش: پژوهش حاضر در زمره پژوهش های پس رویدادی است. جامعه آماری شامل، مدیران مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، و حسابرسان عضو جامعه حسابداران رسمی ایران است که از میان آنها 140 نفر با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده های پژوهش، پرسشنامه پژوهشگر ساخته بود. به منظور تجزیه وتحلیل آماری داده های پژوهش، از آزمون دوجمله ای و آزمون t و آزمون ویلکاکسون یک نمونه ای و آزمون کولموگروف-اسمیرنف استفاده شده است. یافته ها: یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که به کارگیری زبان گزارشگری مالی توسعه پذیر ( XBRL ) توسط شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، در رعایت اخلاق حرفه ای تأثیر دارد. نتیجه گیری: از آنجایی که هنوز پیاده سازی زبان گزارشگری مالی توسعه پذیر ( XBRL )در شرکت های پدیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران صورت نپذیرفته است، لذا به کارگیری این زبان گزارشگری مالی توسط شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می تواند در رعایت آیین رفتار و اخلاق حرفه ای، در راستای شفاف سازی و ارائه صحیح و منصفانه اطلاعات صورت های مالی، مفید و مؤثر واقع شود.

هدف: در پژوهش پیش رو هدف، بررسی امکان پذیرفتن گزارشگری توسعه پذیر تجاری در شرکت های هلدینگ از دیدگاه کارکنان مالی جهت بهبود گزارشگری مالی در ایران است.روش: در این پژوهش، ابتدا با بررسی پیشینۀ تحقیق به روش متاسنتز و با استفاده از مدل سه بخشی فناوری، سازمانی و محیطی شاخص های مؤثر بر هریک از ارکان امکان پذیرفتن گزارشگری توسعه پذیر تجاری شناسائی شد. سپس فهرستی از شاخص های تأثیرگذار و پراهمیت در هریک از ابعاد فناوری، سازمانی و محیطی تعیین ‎شد. پس از دسته بندی اولیه، یک پرسش نامۀ طیفی برای بررسی امکان پذیرفتن گزارشگری توسعه پذیر تجاری با روش دلفی فازی میان سه رکن اصلی زبان گزارشگری تجاری توسعه­پذیر، با استفاده از تکنیک دیمتل فازی برای دستیابی به تحلیل دقیق تر در بررسی روابط علت و معلولی بین هریک از ارکان که خبرگان و متخصصان، آنها را تکمیل کرده اند، ارائه شد.یافته ها: امکان­سنجی پذیرش زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیراز دیدگاه کارکنان مالی در شرکت­های هلدینگ با استفاده از مدل مدل سه بخشی فن­آوری، سازمانی و محیطی انجام گرفت.نتیجه گیری: در نهایت، تحلیل ها نشان داد که از بعد فناوری، استفاده زبان گزارشگری تجاری توسعه ­پذیر در شرکت­های هلدینگ امکان­پذیر بوده و از بعد سازمانی، برای شرکت­های هلدینگ فواید صرفه­ جویی در زمان و افزایش سرعت انجام کار و از بعد منفعت-هزینه برای سازمان مفید بوده  و در نهایت از بعد محیطی به عنوان عامل مزیتی در پیشرو بودن شرکت های هلدینگ است.دانش افزایی: امروزه تحولات شگرفی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات رخ داده است. زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر یک فناوری نوین برای مبادله شفاف داده های گزارشگری مالی و تجاری است که می تواند در سراسر جهان با زبانی مشترک و فرمتی خاص، منجر به کاهش هزینه های نمایندگی و بهبود تصمیم گیری استفاده کنندگان اطلاعات گردد.

مقاله حاضر با اهدافی همچون بررسی رابطه XBRL و ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری، شناسایی XBRL و کاربرد آن در حسابداری، تشریح و ارایه نحوه عملکرد XBRL و تحلیل معایب و مزایای XBRL، با عنوان ارتباط XBRL با ویژگیهای کیفی اطلاعات حسابداری از دیدگاه حسابداران ارشد شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران شکل گرفت. در میان 479 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در نیمه دوم سال 1388 در سطح خطای 0.1 و به روش کوکران، باید حدود 85 مورد نمونه گیری صورت می پذیرفت، لذا پرسشنامه ایی به روش احتمالی و بصورت تصادفی ساده بدون جایگزینی، توزیع گشت. برای بررسی فرضیه های پژوهش از جدول توافقی در سطح اطمینان 0.95 استفاده گردید. نتایج مبین تایید ارتباط XBRL با هریک از متغیرهای مربوط بودن، قابلیت اعتماد و قابلیت مقایسه اطلاعات حسابداری بود. همچنین جهت بررسی متغیرهای پژوهش از لحاظ اولویت بندی از آماره فریدمن به کمک نرم افزار SPSS استفاده شد که مشخص گردید بین متغیرهای پژوهش از لحاظ اولویت بندی تفاوت وجود دارد.

روند پرشتاب دگرگونی های صورت گرفته در حوزه فن آوری اطلاعات و ارتباطات به ویژه اینترنت، کلیه ابعاد جوامع بشری را تحت تاثیر قرار داده به گونه ای که برای مثال در حوزه حسابداری منجر به معرفی یک رشته نوین و انقلابی برای گزارشگری مالی شده است. این روش نوین گزارشگری مالی در عصر جدید را «گزارشگری مالی تحت وب» گویند. با توجه به اهمیت این نوع گزارشگری که می تواند تاثیر بسزایی بر تصمیم گیری استفاده کنندگان از اطلاعات مالی داشته باشد، پژوهشگر سعی در بررسی اثرات این گزارشگری بر قیمت سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1388 و 1389 را دارد. جهت آزمون فرضیه اول از آزمون t برای دو نمونه وابسته (زوجی یا جفتی) استفاده شده است و به منظور آزمون فرضیه دوم از آزمون t برای دو نمونه مستقل استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد با فرض عدم وجود سایر عوامل موثر، میانگین قیمت سهام بعد از گزارشگری مالی اینترنتی شرکتها نسبت به قبل از آن تفاوت معناداری دارد ولی میانگین قیمت سهام شرکت هایی که از گزارشگری مالی اینترنتی استفاده می کنند نسبت به شرکت هایی که از گزارشگری مالی اینترنتی استفاده نمی کنند دارای تفاوت معناداری نیست.

ایکس بی آرال، یک سیستم گزارشگری مبتنی بر منبع باز است که برای تهیه و مبادله الکترونیکی گزارش های بازرگانی در سراسر جهان، ایجاد شده است. این زبان در کل درباره برچسب گذاری الکترونیکی داده ها است و آن را می توان با رمزینه مقایسه کرد. ایکس بی آرال، شکل بسط یافته ایکس ام ال است. این دو زبان توسعه پذیر هستند. زبان توسعه پذیر بدین معنی است که بعد از طراحی، در تاریخ های بعدی به سهولت می توان ترکیب هایی جدید را به آن افزود. هم چنان که انتظار می رود لازم است قواعد یا خصوصیات این زبان ها به گونه ای مدیریت شود که در طراحی آن سازگاری و یکنواختی منظور شود. هدف ایکس بی آرال، فراهم ساختن مجموعه ای استاندارد از برچسب های ایکس ام ال است که می توان از آن برای ایجاد مستندات نمونه استفاده کرد. سپس این مستندات نمونه را می توان در فرمت های گوناگون نمایش داد. ایکس بی آرال، در پی وضع استانداردهای جدید حسابداری نیست؛ بلکه می کوشد تا بر چسب های مبتنی بر ایکس ام ال را که در گزارشگری بازرگانی مورد استفاده است استاندارد نماید، به طوری که گزارش های بازرگانی تهیه شده به وسیله سازمان ها را به منظور نظارت یا سایر اهداف بتوان راحت تر مقایسه یا مقابله کرد.

در پی مشکلاتی که سه دهه پیش، به دلیل ارائه نامناسب اطلاعات و ناکارآیی اطلاعاتی در بازارهای مالی دنیا بروز کرد، استاندارد بین المللی XBRL به عنوان راهکار گزارشگری مالی برای پیوستن به بازارهای جهانی تدوین و ارائه شد. به دلیل هزینه بربودن راه اندازی و استقرار این استاندارد، ضروری است اثر آن در ارکان مالی هر کشور ارزیابی و با تحلیل هزینه - فایده، بهترین سناریوی پیاده سازی اتخاذ شود. در پاسخ به این ضرورت؛ پژوهش حاضر با بهره گیری از مدلسازی معادلات ساختاری و نرم افزار آموس (AMOS)، تاثیر استقرار XBRL بر ابعاد رفتاری تحلیلگران مالی که متخصصان تجزیه و تحلیل اطلاعات هستند- را بررسی کرده است. بررسی نظرات 140 تحلیلگر که با پرسشنامه جمع آوری شد، نشان دهنده تاثیرگذاری مثبت استقرار XBRL در بهبود ابعاد رفتاری تحلیلگران مالی طی فرایند تصمیم گیری و به ترتیب اولویت: 1- رفتار تحلیلگری (78 درصد)، 2- رفتار جستجوگری (75 درصد)، 3- رفتار اعتبارسنجی (74 درصد) و 4- تورش های رفتاری (46 درصد) بود. نتایج آزمون تحلیل واریانس نیز نشان داد سن و تجربه تحلیلگر بر تفاوت های رفتاری وی در اخذ تصمیم، تاثیر معنادار دارد و سطح تحصیلات بدون تاثیر معنادار است.